BİRİ BES’İ GÖZETLİYOR

Bireysel emeklilik sisteminde sessiz sedasız çalışan, gözlerden uzak bir şirket, Emeklilik Gözetim Merkezi.  Bu haftaki yazımızın konuğu EGM, diğer adıyla Emeklilik Gözetim Merkezi Genel Müdürü Sn. Mustafa Akmaz sistemi ve EGM’yi anlattı.

-Mustafa Bey, EGM’nin sistemdeki işlevi nedir? Görevleri nelerdir?

EGM’nin görevleri özetle;

 1-Piyasanın güvenli ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak,

2-Katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak, 

3-Gözetime esas günlük elektronik verileri temin etmek, analiz etmek, değerlendirme sonuçlarını kamu yetkilileriyle paylaşmak,

4-Karar vericilerin politika strateji oluşturma fonksiyonlarına katkıda bulunmak,

5-Devlet katkısını hesaplamak

Özetle, EGM; Devlete, emeklilik şirketlerine ve vatandaşlara eşit mesafede durmak ve her birinin çıkarlarını ayrı ayrı korumak suretiyle sistemin sağlıklı gelişmesine, büyümesine katkı sunmak zorunda.

-EGM’nin işleyiş yapısı nasıldır? Misyonunu nasıl yerine getiriyor?

EGM, Hazine Müsteşarlığı ve bireysel emeklilik şirketlerinin ortak olduğu bir anonim şirket. Personel sayımız  yılsonunda 52’ye ulaşacak. Merkezi Paris’te bulunan IOPS (Uluslararası Özel Emeklilik Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Teşkilatı) adlı kuruluşun Hazine Müsteşarlığı ile birlikte üyesiyiz.

Verilerin temini, işlenmesi, kalite kontrolü, analiz edilmesi, anlamlı bilgiye dönüştürülmesi ve raporlanması bizim işimizin ana temasını oluşturuyor. EGM’nin en stratejik kaynağı teknoloji ve insan kaynağı. EGM’nin evrensel standartlarda çok etkili bir ileri teknoloji şirketine dönüşmesi konusunda yönetim kurulumuzda güçlü bir irade var. Kurumun stratejik dönüşümü tüm hızıyla sürüyor.

-Anketleriniz OKS için hangi sonuçlara işaret ediyor?

Bünyemizdeki kamuoyu araştırma ve anket merkezimizin gerçekleştirdiği anketlere katılan kişilerin yaklaşık %30’u sistemi bilmediği için cayma hakkını kullandığını ifade ediyor. Yine önemli bir kısım tasarruf kabiliyeti olmadığını söylüyor. Kulaktan duyma yanlış bilgiler yüzünden oluşmuş bazı olumsuz algıların ve ideolojik ön yargıların da caymalarda etkili olduğunu görüyoruz. Araştırmalarımız, kısa vadeli nakit ihtiyaçları yüzünden sistemden ayrılanların sayısının anlamlı düzeyde olabileceğini de gösteriyor. 

-BES’te katılımcılar zaten birikimlerini şirketler arasında aktarabiliyorlardı. OKS’de Aktarım Platformu’nun kurulmasına neden gerek duyuldu?

OKS’de çalışanların iş yeri değişikliği, tayin/terfi/ücretsiz izin sebebiyle statü/yer değişikliği, işten çıkma ve yeni işe girme sayıları oldukça yüksek ve süreçler çok dinamik. Bu nedenle, aktarımların hızlı, verimli ve tamamen dijitalize şekilde yürütülmesi amaçlandı. Bu itibarla, düzenleyici denetleyici kamu otoritesi tarafından EGM’ye dijital Aktarım Platformu’nu oluşturma görevi verildi. İlk fazda geçen yıl özel sektör için, ikinci fazda kamu için dijital aktarım platformunu hayata geçirdik.   

-OKS kapsamındaki işverenlerin çalışanları için emeklilik şirketlerine aktardıkları katkı paylarına yönelik neler yapıyorsunuz?

Çalışanların ücretlerinden yapılan katkı payı kesintisinin doğruluğunu ve emeklilik şirketine eksiksiz olarak ve zamanında aktarıldığını Maliye Bakanlığı ve SGK’dan güvenli elektronik ortamda aldığımız veriler üzerinden kontrol edip, Devlet katkısını doğru hesaplamamız ve raporlamamız gerekiyor.

-Sizce sistem başarılı mı?

OKS’nin birkaç ayda hayata geçirilmiş olması adeta bir tür dünya hız rekoru. Sistemi anlatmaya yeterli zaman bulunamamasına rağmen, 2017 yılı başından bugüne kadar kapsama dâhil edilen 9,5 milyon çalışanın %40’ının sistemde devam etmesi başarılı bir sonuç bence. 2019 yılı Ocak ayına kadar 4 milyon kişi daha sisteme dâhil edilecek. Sistem daha iyi anlaşıldıkça ve bazı iyileştirmeler yapıldıkça devam oranının çok daha yükseleceğini düşünüyorum.

 %25’lik Devlet katkısı, özel emekliliğe yönelik olarak dünyanın en cömert teşviki.  Vatandaşlarımızın bunun önemini iyi kavrayacaklarına ve bu fırsatı iyi değerlendireceklerine inanıyorum.  OKS ve BES’te devlet katkısı fonları dahil 82 milyar TL civarında olan fon birikiminin 10-15 yıl içerisinde trilyon TL mertebesini aşması ve daha da büyümesi hayal değil. Sistemin, bireylerin emeklilik dönemlerinde iyi bir ek gelir elde etmelerine, ülke kalkınmasının hızlanmasına ve finansal sistemin derinleşmesine büyük katkı sağlayacağına yürekten inanıyorum.

-Sizce BES’in gelişmesi için neler yapılmalı?

İlk olarak, gönüllü BES ve OKS konularında ulusal bir iletişim ve tanıtım seferberliğine ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. BES’in ulusal çıkarlarımızla doğrudan ilgili çok önemli bir milli mesele olduğunun anlatılmasında yarar var.  Eğitim müfredatına bireysel emeklilik sistemi ile ilgili konular alınmalı.

İkinci olarak, sistem herkes açısından yalın ve anlaşılır olmalı, vatandaş memnuniyetini öncelemeli.  Sistemin işleyişini çok iyi anlatmamız gerekiyor.  Bu kapsamda, egm.org.tr adresli web sitemizi yeniden yapılandırıyoruz.

Üçüncü olarak, sistemde tüm süreçlerin sistem yaklaşımı içerisinde, değer zinciri dikkate alınarak optimize edilmesi ve tam dijitalizasyonun sağlanması büyük önem taşıyor. 

Dördüncü olarak; OKS, işsizlik sigortası ve kıdem tazminatı ilişkisinin güçlendirilmesinde büyük yarar var.

Beşinci olarak ülkemiz vergi rejiminin uzun vadeli tasarruf ve yatırımları öne çıkaracak şekilde  iyileştirilmesi gerekiyor.