BORSADAKİ YÜKSELİŞİ BES ATEŞLEDİ

Bilindiği gibi bireysel emeklilik sistemindeki yatırım fonları gerek yurt içi gerekse de yurt dışındaki hisse senedi piyasalarına yatırım yapıyorlar.  BES fonlarının içeriğinde hangi tür yatırım araçlarının olacağı yönetmelik ve SPK kararları ile belirleniyor. Hisse senetlerine sistemdeki bütün BES fonları yatırım yapabilir. Ancak bir fonun adının hisse fon olabilmesi için portföyünde en az %80 oranında hisse senedi olması gerekiyor.

Son yükselişte basında ve sosyal medyada bireysel emeklilik fonlarının hisse senedi yatırımlarının arttığı, bunun da borsadaki yükselişi desteklediği gönünde yorumlar, beyanlar ortaya çıktı. Gelin bakalım BES fonlarının yaptığı hisse senedi alımlarının bu yükselişte bir etkisi var mı? Bu fonlar ne kadarlık bir hisse senedi yatırımı yaparak piyasayı etkilemiş olabilirler?

FONLARA HİSSE ALIMI

Yıl içerisinde fonların hisse senedi yatırımlarını etkileyen iki yeni düzenleme yapıldı. Birincisi 27 Mayıs 2019 tarihinde hem gönüllü BES tarafındaki hem de OKS tarafındaki standart fonların portföylerine en az %10 oranında hisse senedi alım zorunluluğu getirildi. İkinci değişiklik ise 29 Mayıs 2019 tarihinde devlet katkısı fonlarına portföylerinin en az %10’u oranında hisse senedi alınması yönünde düzenleme yapıldı. Bu değişikliklerin son uygulanma tarihi 31 Temmuz 2019 olarak belirlendi. Yani yaklaşık iki aylık bir zaman zarfında ilgili fonların portföylerinin yeni değişikliğe uyarlanması istendi.

HAZİRANDA FONLARA HİSSE ALIMINA BAŞLANDI

www.takasbank.com.tr sitesindeki verilere göre standart fonlar ve devlet katkısı fonlarına %10 hisse senedi alım uygulamasının başlangıcı olan 27 Mayıs tarihinde BES’teki hisse senedi yatırımlarının toplam tutarı 9,219 milyon. Sistemin tamamındaki birikim 100,550 milyon lira seviyesinde bulunurken, hisse senedi oranı % 9 olarak görünüyor.

Gönüllü BES standart fonları, OKS standart fonları ve devlet katkısı fonlarının portföylerine hisse senedi alımı Haziran ve Temmuz ayı boyunca devam etti. Fonlar portföylerindeki sabit getirili varlıkları elden çıkararak, hisse senedi varlıklarına kaynak sağladı.

2,8 MİLYAR PORTFÖYLERİN DÖNÜŞÜMÜNDEN

31 Temmuza kadar süren hisse alımı ile BES’teki toplam hisse senedi yatırımlarının tutarı 12,008 milyona, toplam BES birikimi de 109,278 milyona ulaştı. Mayıs ayına göre hisse senedi yatırımlarındaki (hisse senedi alımı ve değer artışı ile) artış yaklaşık 2,8 milyar seviyesinde gerçekleşirken hisse yatırımlarının toplam BES birikimi içerisindeki payı %11’e yükseldi.

KATILIMCILARDAN 1,5 MİLYAR

Hazirandan 2019- Ocak 2020 arasında sisteme katkı payı olarak yaklaşık 8 milyar lira girdi. Özellikle Kasım ve Aralık aylarında yıllık devlet katkısı potansiyelinin tamamını değerlendirmek isteyen mevcut katılımcılar ek katkı payı yatırdılar. Diğer yandan yaklaşık 60 bin yeni katılımcı sisteme girdi. Böylece BES’e rekor denebilecek bir para girişi oldu. Aralıkta sisteme yatırılan katkı payı 1,88 milyar ile tarihi rekora ulaştı. Aralık ayı sonunda BES birikimlerindeki hisse varlıkları %13’e ulaştı.  27 Mayıs’ta bu oran %9 idi. BES’e giren yaklaşık 8 milyar katkı payının yaklaşık 1,500 milyon lirasının BES’te hisse senedi yatırımlarına yöneldiği anlaşılıyor.

4 MİLYAR DEĞER ARTIŞINDAN

BES’teki fonların hisse senedi varlıklarının değer artışının yaklaşık olarak BİST 100 endeksindeki değer artışı kadar olduğunu varsayabiliriz. Çünkü BES’teki hisse fonların çok büyük bir kısmının karşılaştırma ölçütü veya eşik değeri BİST 100’ün getirisine endeksli. Devlet katkısı fonları ve standart fonların yatırım yapabilecekleri hisse senetleri de BİST 100, BİST Sürdürülebilirlik ve Katılım endeksinde yer alan hisselerden seçiliyor. Bu nedenle BİST 100 endeksinde 27 Mayıs’tan 22 Ocağa kadar olan dönemdeki değer artışının BES’teki hisse senedi varlıklarında da oluştuğunu varsayabiliriz. Anılan dönemde BİST 100’ün artış oranı %43,49. 27 Mayıs’taki BES hisse varlıklarına bu oran uygulandığında;

-Yaklaşık 4,009 milyonluk bir değer artışı

-27 Mayıs-31 Temmuz arasında standart fonlar ve DK’ların %10’unun hisse fona yönlendirilmesiyle iç kaynaklardan borsaya 2,800 milyon

-Katkı Paylarından gelen taze para girişiyle hisse fona yönelen 1,500 milyon olmak üzere toplamda 8,3 milyarlık artış olduğu görülüyor. Borsadaki hisse senedi kapitalizasyonu düşünüldüğünde bu çok yüksek bir rakam gibi görünmüyor. Ancak borsadaki yükselişin kıvılcımını ateşlediği söylenebilir.