KESİNTİ İADELERİ YENİ YILLA BAŞLIYOR.

Feb 6

Feb 6 KESİNTİ İADELERİ YENİ YILLA BAŞLIYOR.

1 Ocak 2016’da çıkarılan kesinti kontrolü ve kesinti iadelerini konu alan yönetmelik 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacak. Bu yönetmelik ile yılbaşından itibaren sistemde beş yılını dolduranların, giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi ödemeyecekleri de hükme bağlanmıştı. Kesintilerin ilk beş yıl ile sınırlandırılması, özellikle küçük miktarlarda katkı payı ödeyen katılımcılar için önemli bir gelişmeydi. Halen yıllık bazda giriş aidatı ve yönetim gider kesintisinin toplamı aylık brüt asgari ücretin %8,5’u olarak uygulanıyor. Bu da 250 lirayı buluyor. Örneğin 250 lira katkı payı ödeyen bir sözleşme için kesinti tutarı 12’de bir ediyor. Bu kadar yüksek bir kesintiden sonra yatırım yapılan fonların bu kesintiyi telafi edip, üzerine getiri sağlaması, neredeyse olanaksız hale geliyor. Yüksek kesintiler moral bozuyor, motivasyon kaybına neden oluyor, katılımcının sistemden ayrılmasını kolaylaştırıyor.

Kesinti kontrol ve iadeleri konusu oldukça karmaşık. Anlaşılır olması için soru cevap olarak ilerleyelim.

1-Sistemde beş yılını doldurmak neden önemli? 1 Ocak 2016 tarihinde çıkan yönetmelik ile sistemde beş yılını dolduran sözleşmelerden kesinti alınmayacağı hükme bağlanıp, kesinti iadesi alma hakkı tanınırken, beş yılını doldurmayanlar emeklilik planının içerdiği giriş aidatı ve yönetim kesintisini ödemeye devam ediyorlar. Diğer yandan emeklilik, maluliyet vefat gibi nedenler haricinde beş yılını doldurmadan sistemden ayrılanlar, beş yıllık kesinti tutarının (her yıl için aylık brüt asgari ücretin %8,5’u) tamamını ödemek durumunda iken, sistemde beş yılını doldurarak ayrılanlar bu kesintileri ödemiyor.

2-Hangi durumda kesinti iadesi yapılacak?

-Devlet katkısıyla ilişkilendirilecek kesintilerin (giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve fon toplam gider kesintisi) iadesi, sistemden 5 yılını doldurarak ayrılan, sonlandırılan sözleşmeler için geçerli.

-Fon Toplam Gider Kesintisi iadesi 1 Ocak 2021 tarihinden sonra gerekli kriterleri taşıyan bütün sözleşmelere uygulanacak.

3-Sistemde beş yılını doldurduğu halde kesinti iadesinden faydalanamayacak sözleşmeler var mı?

Evet var. Kontrol tarihi itibariyle toplam birikim tutarı, yıllık brüt asgari ücretin (ilgili yılın ilk altı ayında geçerli) 10 katını aşan sözleşmeler ile düzensiz ödeme statüsündeki (Ödenmeyen katkı payları var ise bu sözleşmeyi düzensiz ödeme statüsüne sokuyor.) sözleşmelerde, devlet katkısı hesabındaki birikimle ilişkili kontroller uygulanmayacak.

Fon toplam gider kesintisi iadesinde, kesintinin hesaplanma tarihi itibariyle, mevcut bulunan birikimin %1,1’nin altında kalan kısım için veya iade sonrası kalan kesinti tutarının, birikimin %1,1’inin altında kalması halinde iade uygulanmayacak.

4-Kesinti iadeleri nasıl hesaplanacak?

İki tür hesaplama söz konusu: a) Sözleşmenin sonlandırılması halinde sözleşmeden alınan (giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve fon toplam gider kesintileri) kesintilerin toplamı 6. yıldan itibaren hesapta bulunan devlet katkılarıyla ilişkilendirilecek. Yapılacak kontrollerde 6. yılda sonlandırılan sözleşme için devlet katkısı hesabındaki toplam birikimin %60’ından fazla tutarda kesinti yapılmış ise aşan kısım BES sözleşmesine iade edilecek. Sözleşme 7. yılda ise, sözleşmenin devlet katkısı hesabındaki toplam birikimin %70’ini, 8.yılda ise %80’ini, 9. yılda ise %90’ını, 10. yıl ve sonrasında %100’ünü aşan kesintiler söz konusu ise, aşan kısımlar katılımcıya iade edilecek. Bu kontrolde, 1/1/2016 tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimler ve bunların getirileri üzerinden kontrol tarihine kadar yapılan kesintiler dikkate alınmayacak. Azami kesinti tutarlarının hesaplanmasında sözleşmenin bireysel emeklilik sisteminde fiilen geçirdiği süreye bakılacak.

b) Sözleşmenin 6. yılından itibaren fon toplam gider kesintilerinden yapılacak iade tutarı 1 Ocak 2021 tarihinden sonra her sözleşme yılı sonunda hesaplanacak. Bu kapsamda 1 Ocak 2021 tarihinden önce yapılan fon toplam gider kesintilerinin iadesi yapılmayacak. Fon toplam gider kesintilerinden iade edilecek tutar 6. yıl %2,5 olarak hesaplanacak. 7. ve 14. yıllar arasında her yıl, bir önceki yılda geçerli oranın 2,5 puan artırılmasıyla suretiyle uygulanacak. 15. yıl ve sonrası için sabit olarak %25 olarak hesaplamaya devam edilecek. İade oranı hesaplanırken 1 Ocak 2013 yılından bu yana sözleşmede geçirilen tüm süreler dikkate alınacak.

5-Hak eden sözleşmelere kesintiler ne zaman iade edilecek? Devlet katkısıyla ilişkilendirilecek kesintilerin iadesi sistemde beş yılını dolduran sözleşmelerden, sonlandırılmak istenenler için uygulanacak. Fon toplam gider kesintisi iadesi ise 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren hem sistemde devam eden (sözleşme yılı sonunda) hem de sonlandırılan (sonlandırılma tarihinde) sözleşmelerin hepsi için hesaplanacak.

6-İadeyi kim yapacak? İadeler bireysel emeklilik şirketleri tarafından gerçekleştirilecek.

7-Kesinti iadeleri nasıl ödenecek? Devlet katkısıyla ilişkilendirilecek kesintilerin iadesinde yönetmelikte belirlenen oranları aşan kısım katılımcının hesabına iade edilecek. Fon işletim gider kesintisi iadesinde eğer sözleşme sonlandırılıyorsa, hesaplanan iade tutarı katılımcının hesabına 5 işgünü içinde ödenecek. Sistemde kalmaya devam eden sözleşmeler için hesaplanan fon toplam gider kesintisi iadesi, hesaba ödenerek katılımcının tercih ettiği fonlarda yatırıma yönlendirilecek.

Show 2 comments

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.